Aanleiding
Het college van B&W (het gemeentebestuur) heeft opdracht gegeven om een plan te maken voor een sportpark met twee velden, een clubgebouw en een parkeerplaats. De hiervoor aangewezen locatie ligt in de zuidflank van het Brasapark, ten oosten van de Huntumdreef. Bewoners van Maldenhof 1-75 zijn eind oktober per brief op de hoogte gebracht en uitgenodigd voor de bewonersavond op 20 november 2024.
Het vooruitzicht van een sportpark op circa 50 meter van de woningen geeft onrust bij bewoners.
Circa 60 mensen zijn op de informatieavond verschenen om hun zorgen te delen. Dit verslag vormt een weergave van wat er die avond is besproken.
Wat wil de gemeente?
Bewoners hebben het idee dat er al besloten is over de komst van het sportpark. Ze vragen de projectmanager om het eerlijke verhaal hierover. Deze vertelt dat het gemeentebestuur ruimte wil maken om te sporten in Zuidoost. Er komen veel woningen bij in de komende jaren, de behoefte om te sporten zal ook toenemen. Daarnaast heeft Zuidoost van oudsher een tekort aan formele sportruimte, waardoor uitbreiden op bestaande locaties te weinig oplevert. De gemeente zoekt daarom naar geschikte locaties. De locatie waarvoor we vandaag bij elkaar zijn, lijkt geschikt voor de sportfunctie, dit wordt nu nader onderzocht. Als de sportontwikkeling doorgaat, wil de gemeente de velden toewijzen aan hockeyvereniging Dynamics en American footballvereniging de Panthers. Dit zijn twee lokale verenigingen zonder eigen accommodatie die volgens de
gemeente toe zijn aan een volgende stap.
De locatie is goed bereikbaar vanuit de omliggende wijken Bijlmer, Gaasperdam en Amstel III. De sportfunctie sluit volgens de gemeente goed aan bij de groen-/recreatiefunctie van het naastliggende Brasapark. Sport kan hier mensen bij elkaar brengen en verbinden en dat is een belangrijke waarde van sport.
Wat is er al besloten?
Bewoners vragen of het klopt dat de planvorming pas onlangs gestart is. Ze hebben aanwijzingen dat er al eerder begonnen is en willen het eerlijke verhaal horen. De projectmanager zegt dat er ambtelijk eerder naar gekeken is. Een kleiner deel van het sportpark had raakvlak met voorgenomen nieuw beleid voor het groen. Binnen dit beleid zou transformatie tot sport mogelijk zijn. De TAC (een onafhankelijke commissie die het gemeentebestuur adviseert over ontwikkelingen die het groen raken) toonde zich op basis van dit voorgenomen nieuwe beleid positief over de haalbaarheid van een sportpark.
Aangezien er een referendum zou plaatsvinden over dit nieuwe groenbeleid, wilde het gemeentebestuur vooruitlopend geen beslissing nemen over het starten van planvorming voor
sport. Zoals bekend keerden de inwoners van Amsterdam zich bij het referendum op 6 juni in Gemeente Amsterdam Datum 28 november 2024 meerderheid tegen dit nieuwe groenbeleid. In navolging verwierp de gemeenteraad vervolgens dit beleid.
Voor de gemeente is het voornemen altijd geweest om de flanken (de randen) van het tunneldakpark (Brasapark) te gaan ontwikkelen na afronding van de werkzaamheden aan de Gaasperdammertunnel. Zie hiervoor bijvoorbeeld paragraaf 6.5.4. van de in februari 2011 door de gemeenteraad vastgestelde structuurvisie Amsterdam 2040 “Er komt woningbouw in de zones naast de tunnel”. In de Omgevingsvisie Amsterdam 2050, vastgesteld in juli 2021 worden de flanken van de A9 beschreven als grotendeels gemengd stedelijk gebied, met woningen en voorzieningen. Daar horen sport en onderwijs bij. Het is voor het college geen optie om niets met
de locatie te doen, daarvoor is het stuk grond te waardevol.
Stoppen
Kan dit sportpark worden tegengehouden, willen bewoners weten. De projectmanager antwoordt dat het college opdracht heeft gegeven voor de planvorming. Ze wil dus eerst het plan zien en weten dat het kan, voordat ze besluit over aanleg. De opdracht aan het team is om de buurt te betrekken bij het maken van een zo goed mogelijk plan. Dit gaat zowel over het ontwerp als over het functioneren van het sportpark. Daarnaast moet met onderzoek aangetoond worden dat een sportpark hier haalbaar is volgens de regels van een goede ruimtelijke ordening.
Buurtbewoners zullen op 3 december hun zorgen delen met de stadsdeelcommissie. Het stoppen van de planvorming lijkt de projectmanager onwaarschijnlijk omdat hij werkt in opdracht van het college van B&W. Als het plan klaar is, adviseert de commissie aan het dagelijks bestuur. Het DB adviseert vervolgens aan het stadhuis, waar het college de uiteindelijke beslissing neemt over de uitvoering van het plan.
Bezwaar maken tegen het plan is in deze fase van het proces niet mogelijk. Dit kan pas na een besluit tot aanleg, als onderdeel van de vergunningenprocedure. Door binnen de planfase mee te praten, hebben bewoners invloed op het uiteindelijk functioneren van het sportpark. De projectmanager raadt de buurt aan om dit te doen.
Participatie
Met het besluit om de planvorming te starten, is conform de participatie-verordening van de gemeente ook een participatie-aanpak vastgesteld en gepubliceerd (op open Amsterdam) door het college. Binnen dit beleid zijn er meerdere niveaus van participatie, variërend van “we doen alles samen” (co-creatie) tot “geen ruimte om mee te praten” (informeren). Voor dit sportpark kiest het college voor een tussenvorm. Het college vraagt niet wat u hier wil en kiest voor sport met als programmering hockey en American Football / flag football. Binnen dit gegeven is ruimte om mee te denken (adviseren).
De buurtbewoners geven aan graag te worden meegenomen in de locatiestudie van de gemeente en vragen om alternatieve locaties voor te mogen stellen. De projectmanager zegt dat de planvorming voor deze locatie doorgaat, dat is nu eenmaal de opdracht vanuit het college. Wel wil hij met een delegatie van buurtbewoners (en de verenigingen) een toelichting geven hoe er door de gemeente naar potentiële sportlocaties wordt gekeken en in workshopverband kijken naar wat Gemeente Amsterdam Datum 28 november 2024 eventueel alternatieve locaties kunnen zijn. Via het participatieverslag worden deze locaties dan gedeeld met het college en betrokken bij het besluit over realisatie van de opdracht waar nu aan gewerkt wordt. Er lijkt nog best wat ruimte in Zuidoost maar vaak is het groen beleidsmatig beschermd of zijn ruimtes al gereserveerd voor andere toekomstige ontwikkelingen.
In januari wil de projectmanager een vervolgbijeenkomst houden met introductie van Dynamics en Panthers om samen het gesprek te voeren over het functioneren van het sportpark. De projectenwebsite gaat binnenkort online, ook de participatie-aanpak wordt daarop gepubliceerd. Het voornemen is er om ook met een delegatie buurtbewoners Amsterdamse locaties te bezoeken waar sport en wonen al zijn samengebracht om te kijken hoe hiervan te leren is.
Over de zorgen van de bewoners
Geluidsoverlast is een grote zorg. Geluid draagt ver. Geluid van de Arena is tot in Gaasperdam te horen. Nu wil de gemeente een sportpark aanleggen op circa 50 meter van de gevel van bewoners (en nog dichter op de tuinen). Als zorgen worden genoemd: geluid van sticks, ballen, stemgeluid (coaches/supporters), versterkte muziek (dat hoort toch bij American Football?), kerend geluid (echo) door het talud (het hoogteverschil met het Brasapark), evenementen, terrasoverlast en overlast in de late avond en nacht door hangjeugd. Geluidsonderzoek is niet verplicht maar met de genoemde zorgen zegt de projectmanager dit mee te nemen binnen de onderzoeksfase.
Lichthinder: bewoners maken zich zorgen om de impact van de sportveldverlichting. Een bewoner laat een foto zien van lichtoverlast van de atletiekbaan in het Nelson Mandelapark. Een andere bewoner wijst het belang van donkerte voor de natuur (zowel in het Brasapark als voor jagende vleermuizen boven de watergang). Er zullen om de sportvelden in te kunnen passen zeker bomen moeten verdwijnen want de boomzone is op sommige plekken meer dan 25 m. breed. De projectmanager zegt dat de inzet is om langs de waterkant een groenstrook over te houden. Op dit moment is er nog geen gemaatvoerde tekening van de velden beschikbaar. De inzet is om deze in januari wel te hebben, zodat deze met de buurt besproken kan worden. Een bewoner vraagt om de velden kleiner te maken om zo meer groen te kunnen behouden. Aanleg van wedstrijdvelden voor hockey en American Football is evenwel het uitgangspunt binnen de opdracht aan het projectteam.
Onderzoek: een bewoner vraagt de gemeente zich met de onderzoeken te richten op hinder voor alle omliggende woonbuurten en niet enkel op één enkele wijk. Voor inpassing wordt inderdaad gekeken naar het complete gebied. De projectmanager stelt voor om een jurist ruimtelijke ordening mee te nemen naar een volgende bijeenkomst voor een toelichting op de onderzoeks-aanpak. Past de sportfunctie wel binnen het bestemmingsplan, vraagt een bewoner. De projectmanager antwoordt dat de huidige bestemming snelweg is en dat er dus wordt afgeweken (tot 2020 liep hier de tijdelijke A9 en daarvoor de A9 in zijn oude vorm). Dit afwijken gebeurt
gemotiveerd en op basis van onderzoek. Omdat de stad continu verandert, is afwijken op bestemmingsplannen ook iets wat continu gebeurt. Alle procedures zijn nu ondergebracht in het Omgevingsplan / de nieuwe omgevingswet.
De rust en het groenzicht zijn voor de bewoners heel belangrijk. Makelaars prijzen woningen aan om die reden. Al lang geleden betaalden bewoners een hoge(re) erfpacht met het ruime groen als Gemeente Amsterdam Datum 28 november 2024 argument, zo wordt gezegd. De ervaring van bewoners is dat het sinds de aanleg van de A9 in een tunnel natuur is, al is dit beleidsmatig niet zo bestemd en beschermd. In feite is het een stuk braakliggend terrein wat met gras is ingezaaid.
De klimboom, destijds een gift van de bouwaannemer van de tunnel, kan niet blijven staan. Het projectteam zal binnen de technische voorbereiding de verplantbaarheid van de boom onderzoeken.
Eén bewoner vraagt begrip voor het voorstel van de gemeente. Deze bewoner wijst erop dat er nog een zeer ruime mate aan waardevol groen in de directe omgeving overblijft.
Bereikbaarheid: iemand wijst erop dat de bushaltes weliswaar in de buurt liggen maar dat de veilige looproute onder het viaduct niet wordt gevolgd. In plaats daarvan wordt de dreef overgestoken waar geen zebra ligt. Als door de sportfunctie meer mensen deze bushalte gebruiken, leidt dit tot meer verkeersonveiligheid. Ook wordt parkeeroverlast gevreesd, zeker als de twee clubs gelijktijdig wedstrijden hebben. De projectmanager zegt dat de grootte van de parkeerplaats wordt bepaald volgens de afgesproken norm hiervoor en dat hier een bandbreedte in zit. Omdat de auto in Zuidoost populair is, kan het verstandig zijn om aan de bovenkant van de
bandbreedte te gaan zitten. Omdat nog niet gestart is met het ontwerp van de parkeerplaats wil hij hier op een volgend moment op terugkomen. De parkeerplaats zal in ieder geval hetzelfde parkeerregime krijgen als de dichtstbijzijnde buurt. Dit om uitwijkgedrag te voorkomen. De projectmanager vreest geen “kampeeroverlast”, wat bij de tennisvereniging het geval zou zijn. Die locatie ligt tegenover de camping. De projectmanager is niet bezorgd dat sporters vanuit veiligheid het sportpark ’s avonds niet bezoeken. Veilige toegangsroutes is wel één van de criteria waar de gemeente naar kijkt, bij sportparken.
Sportbehoefte: de verenigingen die de gemeente nu wil helpen zijn klein en andere verenigingen doen het ook niet heel goed, zegt iemand. Zuidoost is qua verenigingscultuur gewoon anders dan andere buurten. Waarom zou je dan toch sportparken maken? De projectmanager stelt dat de gemeente vertrouwen heeft in de Dynamics en de Panthers en dat verwacht wordt dat deze verenigingen zullen groeien met de volwaardige faciliteiten van het nieuwe sportpark. Een andere zorg is juist het verenigingen te succesvol worden en dat hierdoor verdringing ontstaat. Hiervan is sprake als een vereniging meer leden heeft dan één veld aan kan. De projectmanager erkent dat dit kan gebeuren. Alles overwegende heeft het college ervoor gekozen om deze twee verenigingen met een volwaardig veld nu allereerst kans op ontwikkeling te geven. Als verdringing ontstaat, is dit uit succes geboren en zal daar een passende oplossing voor worden gevonden.
Clubgebouw: bewoners zijn ontevreden over het ontbreken van horeca in het Brasapark. Er was gerekend op (permanente) foodtrucks op “het pleintje”. De projectmanager is hiermee niet bekend maar vraagt of de horeca van het sportpark een invulling kan zijn voor die behoefte. Hij is nu met de verenigingen in gesprek over de betekenis van het clubgebouw voor het sportpark. Dit gebouw met terras kan ook een betekenis voor de buurt krijgen. Hij wil hier de bewoners bij betrekken. Dit kan een onderwerp zijn voor een volgende bijeenkomst. Uitgangspunt is vooralsnog een gebouw van ca. 400m2, bestaande uit (o.a.) kleedkamers, toiletten, opslagruimte,
bestuurskamers, kantine met keuken. Een bewoner maakt zich zorgen over de beheersbaarheid Gemeente Amsterdam Datum 28 november 2024 van de horeca omdat voorwaarden (over bijvoorbeeld sluitingstijden) via de (verplichte) exploitatievergunning kunnen worden bijgesteld (bij verlenging). Een andere bezoeker maakt zich zorgen over geluid van het terras en luidruchtig napratende bezoekers. Bewoners zijn gehecht aan de rust.
Toegankelijkheid sport: het sportpark is openbaar toegankelijk. De projectmanager verwacht dat ook buurtbewoners gebruik van de velden kunnen en zullen maken. Dit is immers de dagelijkse praktijk op Amsterdamse sportparken. Hij zal dit nog navragen bij de gemeentelijke sportparkbeheerders. Hij is niet bezorgd dat lidmaatschapskosten te hoog zullen blijken te zijn omdat de gemeente regelingen heeft om sport voor iedereen bereikbaar te maken.
Technische zorgen: Bewoners ervaren al jaren overlast van gebrekkig functioneren van de drainage in het Brasapark. Dit probleem is nog altijd niet onder controle. Een sportpark in een gebied met waterproblemen wordt afgeraden. De projectmanager meldt dat ingenieurs in zijn team aandacht hebben voor de bodem en de eventuele belemmeringen om hier een sportpark te maken technisch moeten worden opgelost.
Bewoners vragen of de oever moet worden aangepast voor de velden. De projectmanager weet het antwoord op die vraag nu niet. Voor het hockeyveld lijkt dit niet nodig maar voor het combinatieveld kan dit wel zo zijn. Dit omdat de oeverlijn daar grillig is. Om antwoord te geven op die vraag is onderzoek en een ontwerp voor het veld nodig. De projectmanager verwacht in januari 2025 meer te kunnen zeggen hierover. Voor aanpassing is overleg met Waternet (het waterschap) nodig.
Voor het combiveld moet de vijver worden aangepast. Het projectteam onderzoekt of en hoe dit kan. Bewoners wijzen op de wateroverlast in het gebied en adviseren negatief op het verkleinen van de vijver.
Waardeontwikkeling: bewoners maken zich zorgen over de betekenis van het sportpark voor de waarde van hun woning. De projectmanager heeft hier geen onderzoek naar laten doen. Hij verwijst bewoners naar de website https://iplo.nl/thema/ruimtelijke-ontwikkelingen/bijzondere-%20onderwerpen/nadeelcompensatie/ Bij een vervolgbijeenkomst kan hier over worden gesproken.
Vervolgbijeenkomst
De projectmanager vraagt de bewoners om het projectteam de kans te geven om met voorstellen te komen die tegemoet komen aan genoemde zorgpunten. Voor de volgende buurtbijeenkomst wil hij breder uitnodigen. Nu was de uitnodiging enkel gericht aan de bewoners van Maldenhof 1-75. Hij wil dan uitleg geven over de onderzoeksfase, een eerste ontwerp van het sportpark tonen en de verenigingen Dynamics en Panthers introduceren om hen samen met de buurt in gesprek te laten gaan over het functioneren van het sportpark. De uitkomsten kunnen dan als voorlopige afspraken worden meegenomen voor het verdere proces.